Lá Đề Chim Phượng Hoàng thành Thăng long

Đề tài trang trí quan trọng nhất của lá đề là hình tượng đôi chim phượng đang nhún đẩy nâng đỡ ngọc báu được thể hiện bằng các đường khắc chìm, in ấn hết sức chi tiết, tinh tế thể hiện thẩm mỹ và trình độ của người thợ.

Bên cạnh giá trị nghệ thuật, hình dáng và đồ án trang trí trên lá đề còn hàm chứa những giá trị tư tưởng sâu sắc.

Cây Bồ đề được Phật giáo coi là cây Thiêng. Tương truyền thái tử Tất Đạt Đa Cồ Đàm ngồi thiền định và đạt giác ngộ dưới một gốc Bồ đề, trở thành Đức Phật Thích Ca. Do vậy, cây Bồ đề và lá của cây Bồ đề được sử dụng như một biểu tượng của Phật giáo.

Chim phượng hay còn được gọi là Phượng Hoàng là một trong những loài chim thần thoại đứng đầu trong 360 loài chim và có tính biểu trưng cao. Tương truyền, loài chim thần thoại này tượng trưng cho lửa, mặt trời, công lý, sự vâng lời, lòng trung thành và các chòm sao phương nam. Sự xuất hiện của phượng luôn báo hiệu điềm lành, đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới hòa bình và thịnh trị.

Với những đặc tính nổi bật như vậy phượng được Phật giáo xếp vào một trong những loài chim có khả năng truyền pháp thoại và là phương tiện kết nối giữa chúng sinh ở cõi Ta bà với thế giới Tây phương cực lạc. Xét trong bối cảnh thời Lý với sự phổ biến và phát triển mạnh Phật giáo Tịnh độ, việc lá đề trang trí hình đôi chim phượng nâng đỡ ngọc báu chính là một trong những hình tượng thể hiện tư tưởng của Phật giáo trong nghệ thuật trang trí kiến trúc thời Lý.