“Chưa bao giờ lực lượng B-52 của Mỹ vấp phải một hệ thống phòng không có hiệu lực đến như thế và bị thiệt hại nhiều máy bay đến như thế trong một khoảng thời gian ngắn như thế”.

Đó là lời thuật lại của một phi công Mỹ tham gia trong cuộc tập kích đường không chiến lược với “siêu pháo đài bay” B.52 đánh vào Hà Nội và các tỉnh miền Bắc Việt Nam cuối tháng 12 năm 1972, được hãng Thông tấn AFP ghi lại, sau khi chiến dịch kết thúc 2 ngày. Sự thất bại của B.52 trên bầu trời Hà Nội mãi là một sự kiện kinh điển trong lịch sử quân sự thế giới, hay là nỗi khiếp sợ của chính những người khơi mào cho chiến dịch này. Và đối với mỗi thế hệ người dân Việt Nam, sự kiện này sẽ còn được nhắc đến như một trong những chiến thắng quan trọng nhất trong lịch sử dân tộc.

Chiến thắng đó đã minh chứng cho quyết tâm chỉ đạo của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đánh bại âm mưu leo thang chiến tranh phá hoại ra miền Bắc Việt Nam của đế quốc Mỹ. Đặc biệt là tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh “tiên đoán” sớm về việc Mỹ sẽ đem B.52 đánh ra Hà Nội. Ở đó có một lưới lửa phòng không nhiều tầng được Tổng Hành dinh Quân đội Nhân dân Việt Nam và các đơn vị chiến đấu giăng sẵn để chờ B.52. Ở đó có những chiến công và sự hy sinh… Trên tất cả, quân và dân Hà Nội đã làm nên một chiến thắng lịch sử và buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán, ký hiệp định Paris và rút quân về nước

Và ngay khi chiến dịch còn chưa kết thúc, người đứng đầu của Nhà Trắng vào thời điểm đó đã phải thừa nhận: “Nỗi lo sợ của tôi trong những ngày này không phải là do làn sóng phản đối và phê phán nghiêm khắc ở trong nước và thế giới, mà chính là ở mức độ tổn thất về máy bay B.52 quá nặng nề”. (Tổng thống Mỹ Richard Nixon)

Sau 50 năm, ngày những chiếc B.52 bị bắn hạ trên bầu trời Hà Nội, nhiều sự thật lịch sử đã được giải mã, nhưng chiến thắng này mãi còn nguyên những giá trị và những bài học lịch sử. Triển lãm “Từ mặt đất đến bầu trời” được xây dựng dựa trên mục tiêu đó. Triển lãm mong muốn góp phần làm rõ hơn về một thế trận phòng không mà quân và dân Hà Nội và các tỉnh miền Bắc Việt Nam đã chuẩn bị, chiến đấu đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược với mật danh Linerbaker II của Mỹ. Đặc biệt là vai trò chỉ huy, kết nối thông suốt các mặt trận từ căn hầm Chỉ huy Tác chiến (Hầm T1).

Triển lãm là sự phối hợp thực hiện giữa:
- Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội
- Bảo tàng Chiến thắng B.52, Cục Chính trị - Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội
- Ban liên lạc Cựu chiến binh Trung đoàn 923

Cùng với không gian triển lãm được tổ chức tại Khu di sản Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, một triển lãm có tên gọi “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” cũng được diễn ra tại Bảo tàng Chiến thắng B.52. Đây là sự nối tiếp của 2 phần nội dung trong chương trình hợp tác, và làm rõ hơn về một trong những chiến thắng quan trọng trong lịch sử quân sự Việt Nam: “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.

BAN TỔ CHỨC

Địch phá ta cứ đi
Nguồn: Trường Sinh (1972)

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm các chiến sĩ lực lượng phòng không bảo vệ Thủ đô, ngày 25/9/1966

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

"Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B.52 ra đánh Hà Nội, rồi có thua nó mới chịu thua. Phải dự kiến trước mọi tình huống, càng sớm càng tốt, để có thời gian mà suy nghĩ, chuẩn bị... Ở Việt Nam, Mỹ sẽ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua trên bầu trời Hà Nội".
(Chủ tịch Hồ Chí Minh)

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

6 Trung đoàn tên lửa phòng không

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

15 Trung đoàn và 8 tiểu đoàn pháo phòng không

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

4 Trung đoàn không quân

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

4 Trung đoàn Radar

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

Lực lượng dân quân tự vệ khắp các địa phương

HÀ NỘI KHÔNG BẤT NGỜ

Người Hà Nội đi sơ tán

SỨC MẠNH CỦA SIÊU PHÁO ĐÀI BAY B.52

“BẰNG KỸ THUẬT ĐIỆN TỬ, KHÔNG LỰC HOA KỲ CÓ THỂ BỊT MẮT TOÀN BỘ HỆ THỐNG RADAR CỦA BẮC VIỆT”

Sải cánh (m): 56.39
Diện tích cánh (m2): 371.60
Tầm bay cao: 20km.
Bay xa: 20.000km mà không phải tiếp dầu.
Chiều dài toàn bộ (m): 49.05
Mang được 100 quả bom với tổng trọng lượng 30 tấn.
Mỗi chiếc B.52 mang trong mình 16 máy phát nhiễu tích cực, 2 máy gây nhiễu tiêu cực, 2 máy thu tần số radar của đối phương,… có thể làm nhiễu loạn toàn bộ hệ thống thông tin và vô hiệu hóa tất cả các đài radar của đối phương.
Mỗi khi đi ném bom, B.52 thường bay theo đội hình lớn, tối thiểu là một tốp 3 chiếc, trung bình là 6 tốp, tức là từ 18 đến 21 chiếc.
Đi kèm B52 là một lực lượng máy bay rất đông gồm F.4, F.8, F.105… bao quanh tạo thành hàng rào “không thể chọc thủng”.
Một tốp 3 chiếc B.52 sẽ biến một diện tích 2 km2 thành bình địa.

"CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

“Ngày 13/12/1972, tôi quyết định hoãn cuộc thương lượng. Ngày 14/12/1972, tôi ra lệnh thả thủy lôi cảng Hải Phòng và cho máy bay trinh sát toàn miền Bắc Việt Nam để chuẩn bị ném bom Hà Nội, Hải Phòng bằng máy bay B.52. Đó là quyết định khó khăn nhất mà tôi thực hiện trong thời gian tôi làm Tổng thống”.
(Hồi ký Nich-xơn)

CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

193/400 máy bay B.52; Cất cánh 663 lần

CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

01 Liên đội F.111 gồm 150 chiếc cất cánh mỗi đêm từ 10 - 25 lần/chiếc

CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

50 chiếc máy bay KC.135 tiếp dầu trên không

CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

60 tàu chiến các loại của hạm đội 7 ở Thái Bình Dương

THE “TRUMP CARD” B.52

6/14 Biên đội tàu sân bay ngoài khơi biển đông

CON ÁT" CHỦ BÀI B.52

1.077/3.043 Không quân chiến thuật; Cất cánh 3.920 lần

Từ Tổng Hành Dinh

Quân ủy Trung ương nhận định tình hình địch và ra chỉ thị số 81/QU “kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại mới của đế quốc Mỹ”, ngày 17/2/1972

Từ Tổng Hành Dinh

"“Cả nước đang hướng về Hà Nội. Toàn thế giới đang hướng về Hà Nội từng giờ, từng phút, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương theo dõi cuộc chiến đấu của Hà Nội. Vận mệnh của Tổ quốc đang nằm trong tay các chiến sĩ phòng không bảo vệ Hà Nội”.
(Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

Từ Tổng Hành Dinh

Cục Tác chiến lên phương án chiến đấu bảo vệ vùng trời Hà Nội và đánh thắng máy bay B.52 của đế quốc Mỹ, cuối tháng 12/1972

Từ Tổng Hành Dinh

Đồng chí Đào Đình Luyện - Tư lệnh Binh chủng Phòng không - Không quân báo cáo Bộ Tổng tham mưu kế hoạch chiến đấu bảo vệ vùng trời Hà Nội, năm 1972
Nguồn: Bảo tàng PKKQVN

Từ Tổng Hành Dinh

Cuốn sách "Cách đánh B.52" được coi là “Cẩm nang bìa đỏ” của Bộ đội Phòng không - Không quân Việt Nam trong việc tìm và diệt B.52

Từ Tổng Hành Dinh

Chỉ thị số 81-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường sẵn sàng chiến đấu và phòng không nhân dân trong tình hình mới, ngày 01/4/1972
Nguồn: Trung tâm lưu trữ quốc gia III

Từ Tổng Hành Dinh

Đồng chí Phạm Trương Uy cùng kíp trắc thủ tiểu đoàn 64 Trung đoàn 236 rút kinh nghiệm sau trận đánh bắn rơi máy bay B.52 tại Quảng Trị, ngày 4/4/1972
Nguồn: TTXVN

Từ Tổng Hành Dinh

Các đơn vị phòng không Hà Nội giải lao trước khi bước vào những trận đánh lớn bảo vệ vùng trời Thủ đô, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Đến các trận địa

Các đồng chí ở Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân trình bày kế hoạch bảo vệ vùng trời Hà Nội với Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Nguồn: Bảo tàng PKKQVN

Đến các trận địa

Đồng chí Văn Tiến Dũng, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam nghe Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân báo cáo lần cuối về kế hoạch đánh B.52 của Mỹ, 24/11/1972
Nguồn: Bảo tàng PKKQVN

Đến các trận địa

Đại tướng Võ Nguyên Giáp duyệt phương án đánh máy bay B.52 tại sở chỉ huy Quân chủng Phòng không - Không quân, năm 1972

Đến các trận địa

Trong trận Điện Biên Phủ trên không, pháo cao xạ đã được lệnh ôm sát các trận địa tên lửa để bảo vệ hỏa lực đánh B.52

Đến các trận địa

Các đơn vị Ra đa phát hiện mục tiêu sẵn sàng làm nhiệm vụ

Đến các trận địa

Tự vệ nhà máy dệt kim Đông Xuân sẵn sàng chiến đấu, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Đến các trận địa

Phân đội 6 bộ đội tên lửa bảo vệ Thủ đô rút kinh nghiệm sau những giây phút chiến đấu dũng cảm, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Đến các trận địa

Bộ đội tên lửa chuẩn bị chiến đấu, năm 1972
Nguồn: Bảo tàng chiến thắng B.52

Đến các trận địa

Các đồng chí thợ máy ngày đêm phục vụ đơn vị Không quân trong những ngày chiến đấu ác liệt tháng 12/1972

Đến các trận địa

“Trong Hầm Chỉ huy không khí rất khẩn trương và ai ai cũng hướng lên cái bảng tiêu đồ, nơi chúng tôi thường trực ở đó. Tôi cũng như các đồng chí khác đứng ở phía cửa hầm để nhìn về cái bảng tiêu đồ có hình bản đồ Việt Nam. Khi nhìn vào đó, tôi thấy các tốp máy bay B.52 của Mỹ đi từ phía Thái Lan sang và đi từ phía hạm đội, lúc đó gọi là hạm đội 7, ở biển vào nhiều lắm. Bình thường chúng tôi đi (vẽ) thì chỉ có vài đường bay thôi nhưng mà hôm đó rất là nhiều, chi chít ở hai bên cánh của bản đồ đi lên nhiều tốp B.52, không những nhiều tốp B.52 mà còn rất nhiều những các tốp máy bay F của Mỹ bay vào”.
(BÀ ĐOÀN THỊ HỢP, TIÊU ĐỒ VIÊN TẠI HẦM SỞ CHỈ HUY TÁC CHIẾN TRONG 12 NGÀY ĐÊM, NĂM 1972)

Đến các trận địa

Tổ tiêu đồ chụp trên nóc Hầm Chỉ huy tác chiến (Hầm T1)
Nguồn: Tiêu đồ viên Nguyễn Đức Khánh

Đến các trận địa

“Trong các tiếng chuông điện thoại, hình như tiếng chuông điện thoại ở chiếc máy liên lạc với Cục Tác chiến có một âm sắc riêng. Mỗi lần tiếng chuông reo lên đều làm cho mọi người trong Sở Chỉ huy phải chú ý”.
(Trung tướng Lê Văn Tri)

Đến các trận địa

Tại Sở Chỉ huy tác chiến, Bộ Tổng Tham mưu, tổ tiêu đồ đang thao tác đánh dấu mục tiêu

Đến các trận địa

“Tôi khẩn trương chạy lại trên tường ấn cái còi báo động phòng không thì còi điện nằm trên Hội trường Ba Đình rú vang lên báo cho nhân dân biết. Sau đó, theo quy định tất cả còi báo động khác của thành phố đều phải kéo còi lên cho nên cả thành phố Hà Nội được báo động trước 35 phút. Thời điểm đó, cả Hà Nội có 16 cái còi báo động như thế, và có quy định dù có được lệnh của Sở Chỉ huy hay không nhưng khi nghe thấy tiếng còi ở hội trường Ba Đình mà rú lên thì tất cả các còi khác mặc nhiên là phải theo để báo cáo cho kịp”.
(ĐỒNG CHÍ NGUYỄN VĂN NINH - TRỰC BAN PHÓ TẠI HẦM T1, NĂM 1972)

Đến các trận địa

Đồng chí Nguyễn Văn Ninh cùng kíp trực ban tác chiến đang theo dõi diễn biến chiến dịch trên bảng tiêu đồ tại Sở Chỉ huy

Mặt đất lập công

“Bay vào Hà Nội chỉ như một cuộc dạo chơi trong đêm phương Đông, ở độ cao 10.000m, đối phương không thể với tới, các bạn chỉ cần ấn nút rồi trở về căn cứ an toàn, sạch sẽ”.
(Phi công điều khiển B.52 của Mỹ)

Mặt đất lập công

Các phi đội ném bom B.52 của Không lực Hoa Kỳ tại căn cứ Không quân Andersen ở Guam được thông báo về Chiến dịch Linebacker II

Mặt đất lập công

Máy bay B.52 của Mỹ tập kết tại căn cứ quân sự Guam, năm 1972

Mặt đất lập công

Chiếc B.52G của lực lượng Không quân Hoa Kỳ cất cánh tại căn cứ quân sự Andersen, Guam

Mặt đất lập công

Ngày 18/12/1972, Đại đội 16 cùng với đại đội 45, Trung đoàn Ra đa 291 đã phát hiện B.52 sớm và báo về trung tâm trước 35 phút

Mặt đất lập công

“Lúc 19 giờ ngày 18 tháng 12, Đại đội 16 (Trung đoàn ra đa 291) ở khu vực Diễn Châu (Nghệ An) phát hiện tốp B.52 đầu tiên cách tây Hà Nội 300 ki-lô-mét. Theo chỉ thị của Bộ tổng Tham mưu, Cục Tác chiến thông báo cho các cơ quan và phát lệnh báo động phòng không cho toàn Hà Nội”.
(Trung tướng Lê Văn Tri)

Mặt đất lập công

“Đồng bào chú ý, đồng bào chú ý! Máy bay địch cách Hà Nội 60km… Các lực lượng vũ trang sẵn sàng chiến đấu. Đồng bào nhanh chóng tìm nơi ẩn nấp”.

Mặt đất lập công

Tự vệ quyết thắng Nhà máy Bưu điện, truyền thanh Hà Nội, tháng 12/1972

Mặt đất lập công

Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Văn Phiệt và kíp chiến đấu Tiểu đoàn 57 chiến đấu giỏi, bắn rơi tại chỗ 04 máy bay B.52. Riêng đêm ngày 20 rạng ngày 21/12/1972 chỉ với 2 quả đạn cuối cùng trong 2 phút (từ 5h9’ đến 5h11’) đã bắn rơi 1 chiếc B.52

Mặt đất lập công

Lưới lửa phòng không của Hà Nội đang nhả đạn vào kẻ thù, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Phân đội 7 bộ đội tên lửa, một trong những đơn vị lập công xuất sắc trong các trận chiến đấu bắn hạ nhiều máy bay B.52, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

“Trên bầu trời bay hàng chục cái, hàng trăm cái như thế mình chọn làm thế nào cho đúng chiếc B.52 nằm trong các dải nhiễu ấy thì đây là một trong những khó khăn của bộ đội phòng không không quân…”
(Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt - Nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Tên lửa 57)

Mặt đất lập công

“Cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt. Tổng Hành dinh làm việc 24/24 giờ. Các đồng chí cơ yếu, quân báo, tác chiến, thông tin… mắt hõm sâu qua những đêm thức trắng... Tôi thường xuyên gọi điện cho Bộ Tư lệnh Sư đoàn Phòng không Hà Nội… đặc biệt nhấn mạnh phải khẩn trương ráp đạn, tiết kiệm đạn, đạn tên lửa chỉ dùng để đánh B.52”.
(Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

Mặt đất lập công

Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm và biểu dương thành tích của đơn vị tự vệ khu phố K và T đã dùng súng bộ binh bắn rơi một máy bay F.111 của giặc Mỹ
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Mảnh xác B.52G bị bắn rơi đêm 18/12/1972 là chiếc máy bay B.52 đầu tiên bị tên lửa bắn rơI trên bầu trời Hà Nội
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Tự vệ xí nghiệp đóng xe ca quận Ba Đình đánh máy bay B.52 trong 12 ngày đêm, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Giặc Mỹ ném bom hủy diệt bệnh viện Bạch Mai, ngày 22/12/1972
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh đến thăm trận địa pháo cao xạ đã xuất sắc trong các trận chiến đấu bắn rơi máy bay Mỹ, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Mặt đất lập công

Ga Hàng Cỏ bị bom Mỹ đánh phá
Nguồn: TTXVN

Pano cổ động

Hà Nội sẵn sàng

Trên không chiến thắng

“Địch sẽ tập trung đánh các trận địa tên lửa. Phải tìm mọi cách bảo vệ tên lửa để tiếp tục tiêu diệt B.52. Chú ý bảo đảm đạn tên lửa để đánh được liên tục. Cố gắng phát huy tác dụng của không quân nhằm B.52 mà đánh”.
(Đại tướng Võ Nguyên Giáp)

Trên không chiến thắng

Phi công anh hùng Nguyễn Đức Soát người đã từng bắn hạ 6 máy bay Mỹ cùng đồng đội

Trên không chiến thắng

Máy bay của ta xuất kích, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Xác máy bay bị quân dân ta bắn rơi đang bốc cháy trên đường Hoàng Hoa Thám, tháng 12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

“Chưa bao giờ lực lượng B.52 của Mỹ vấp phải một hệ thống phòng không có hiệu lực đến như thế và bị thiệt hại nhiều máy bay đến như thế trong một khoảng thời gian ngắn như thế”.
(AFP, 31/12/1972)

Trên không chiến thắng

Phi công Vũ Xuân Thiều, Trung đoàn Không quân tiêm kích 927 sử dụng máy bay MIG.21 bắn rơi một máy bay B.52, ngày 28/12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

“Với B.52, tất cả đã sẵn sàng quyết chiến, bằng bất cứ giá nào cũng đánh, bất cứ điều kiện nào cũng đánh…”.
(Phi công Vũ Xuân Thiều)

Trên không chiến thắng

Phi công Phạm Tuân, Trung đoàn 921 trong trận đánh đêm 27/12/1972 đã bắn rơi 1 máy bay B.52 trên bầu trời Mộc Châu, Sơn La
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

"Hôm đó, liên lạc với mặt đất rất tốt, nghe rõ. Khi chỉ còn cách B.52 chừng 3km, tôi nhận được lệnh bắn, nhưng tôi vẫn bảo chờ. Sau đó tôi tiếp tục căn chỉnh, đến lúc vào gần rồi, Sở Chỉ huy ở dưới sốt ruột, sợ tôi ham quá đâm vào máy bay địch nên lệnh cho tôi bắn thoát ly ngay bên trái, lúc đó tôi ngắm và bóp cò hai quả tên lửa và đồng thời kéo máy bay lên lật ngược trở lại thì đã thấy B.52 của địch nổ tung. Đấy là trận đầu tiên không quân bắn rơi B.52. Chúng tôi vui lắm vì không quân đã hoàn thành nhiệm vụ!”.
(Trung tướng Phạm Tuân)

Trên không chiến thắng

Từ số nhà 34 - 54 khu phố Khâm Thiên bị máy bay B.52 tàn phá, ngày 26/12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Máy bay B.52 của Mỹ ném bom rải thảm hủy diệt xã Uy Nỗ, huyện Đông Anh, ngày 26/12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Đồng chí Lê Duẩn, Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đứng trước một trong những xác máy bay B.52 của giặc Mỹ bị quân dân Hà Nội bắn rơi trong 12 ngày đêm năm 1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Sức mạnh không lực Hoa Kỳ
Tác giả: Trường Sinh

Trên không chiến thắng

Một trong những phi công Mỹ bị bắt làm tù binh được đưa ra trình diện và thú tội trước cuộc họp báo, ngày 19/12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Xác máy bay B.52 và tang vật của phi công Mỹ bị bắn rơi, ngày 20/12/1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Biểu tượng của chiến thắng Người Hà Nội trả lời:
“Nhà cửa có thể sập nhưng có một thứ không thể sập được đó là CON NGƯỜI”
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Quân và dân Thủ đô Hà Nội với niềm vui chiến thắng B.52, năm 1972
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Nhân dân Hà Nội tập trung dưới các loa phóng thanh, chăm chú theo dõi tin về việc ký kết hiệp định Paris
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Quang cảnh lễ ký chính thức Hiệp định Paris về Việt Nam tại Trung tâm các hội nghị quốc tế Paris, thủ đô nước Pháp, ngày 27/1/1973
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

Hoa và người chiến thắng trước xác B.52
Nguồn: TTXVN

Trên không chiến thắng

“Trong đêm cuối cùng (29/12/1972) của chiến dịch 12 ngày đêm, khi bọn tiêm kích F.4 vẫn kè kè xoay quanh những chiếc B.52 mệt mỏi, khi bọn máy bay tác chiến điện tử vẫn gây nhiễu đủ loại, anh (phi công Bùi Zoãn Độ) với radar quan sát kém cỏi, vẫn lọt qua hàng rào nhiễu điện tử, định tiếp cận xuyên qua nhóm tiêm kích bảo vệ nhưng không thành, tức khí anh quay lại cho một quả tên lửa vào chiếc F.4 hỗn hào nhất. Nó cháy sáng cả vùng trời đêm tháng chạp thung lũng sông Hồng, góp một quầng lửa nhỏ trong nền các vệt tên lửa ta phóng lên” .
(Câu chuyện về Đại tá Bùi Zoãn Độ - Phi công đánh đêm bắn rơi chiếc máy bay Mỹ cuối cùng trong cuộc không chiến 12 ngày đêm năm 1972)